Ορισμός της δίαιτας

Τι εννοούμε δίαιτα ποικίλλει σημαντικά, αφορά τον έλεγχο του βάρους η συγκεκριμένες συμπεριφορές που εφαρμόζονται .Για παράδειγμα, η επιθυμία απώλεια βάρους είναι πολύ πιο διαδεδομένη από την πραγματική εμπλοκή στην δίαιτα (French & Jeffery, 1994). Επειδή δεν είναι σαφής ο καθορισμός των συμπεριφορών της δίαιτας, πολλές φορές συνδέεται με τον αυτοπεριορισμό. Έρευνες αποδεικνύουν ότι άτομα με αποτυχημένες δίαιτες και άτομα που πάσχουν από νευρική βουλιμία περιορίζουν την κατανάλωση τροφής επικίνδυνα σε σχέση με άτομα που δεν κάνουν δίαιτα (Herman και Polivy ,1980). Αυτές οι έρευνες υποστηρίζουν την θεωρία ότι η δίαιτα προκαλεί βουλιμικα επεισόδια.

Εφηβεία και δίαιτα

Αυτός ο τύπος δίαιτας είναι αρκετά συχνό φαινόμενο στους εφήβους. Η μείωση θερμίδων, πρόσληψη λίπους ή σνακ, αναφέρθηκαν στο 25%του δείγματος. Καταστροφικές συμπεριφορές ελέγχου του βάρους ήταν λιγότερο συχνές, το 8% μπήκαν σε ασιτία, το 5% έκαναν χρήση, χαπιών διαίτης και 4% προκαλούσε εμετό. (Fulkerson 1995)

Σε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα εφήβων, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν πιο ήπιες μεθόδους δίαιτας με επιλογές τροφών θρεπτικότερης άξιας σε σύγκριση με εκείνους που δεν έκαναν καθόλου δίαιτα, υποδηλώνει ότι η εφηβική διατροφή που προωθεί την σωστή θρέψη μπορεί να προάγει την υγεία.
(Story, Neumark-Sztainer, Sherwood, Stang, & Murray, 1999).

Oι ακραίες δίαιτες λειτουργούν, ως προδιάθεση στην ανάπτυξη των διατροφικών διαταραχών. Οι ασιτίες, τα χάπια, καθαρτικά, ή έμετος που αποσκοπούν στον έλεγχο του βάρους, είναι τα βασικά κριτήρια διάγνωσης των διατροφικών διαταραχών. Το Ινστιτούτο «Παιδιού και Έφηβων» στην Κύπρο σε μια ερεύνα που διεξήχθη σε παιδιά και έφηβους το 2010, βρήκαν ότι 1 στα 3 κορίτσια ηλικίας 12-18 ετών και 1 στα 6 αγόρια εμφανίζουν συμπεριφορές που ανήκουν στην κατηγορία των ΔΔ με υψηλό κίνδυνο να εμφανίσουν νευρική βουλιμία η ανορεξία τα επόμενα χρόνια.

Στην Αμερική τα ποσοστά είναι μικρότερα από αυτά της Κυπρου,1 στα 5 κορίτσια και 1 στα 7 αγόρια. Φαίνεται ότι οι έφηβοι που είναι υπέρβαροι η παχύσαρκοι τείνουν να υιοθετούν ακραίες συμπεριφορές που μπορεί να οδηγήσουν αναπόφευκτα σε ΔΔ. Χώρες σαν την Ελλάδα όπου η παχυσαρκία εξελίσσεται με ραγδαίους ρυθμούς, καθώς η έλλειψη ορθής και ολιστικής αντιμετώπισης της εφηβικής παχυσαρκίας πιθανόν να οδηγήσει σε αύξηση των ΔΔ.

Οικογένεια ο πιο ισχυρός μας σύμμαχος

Στο εξωτερικό τα περισσότερα προγράμματα παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας εμπλέκουν την οικογένεια ως αρωγό αλλαγής. Ακόμα και η εσωτερική νοσηλεία στις περιπτώσεις της παθολογικής εφηβικής παχυσαρκίας, οι γονείς είναι μέρος της θεραπείας όπου περνούν μέρος του χρόνου τους στο νοσοκομείο. Το προσωπικό εκπαιδεύει τους γονείς σε θέματα συμπεριφοράς που αφορούν την επιλογή των τροφών, την θετική ενίσχυση των παιδιών τους περά από το βάρος τους, τους βοηθούν σε στρατηγικές που αφορούν τα την παρενόχληση και το ρατσισμό.

Επίσης οι γονείς μαθαίνουν να ανταμείβουν τις αλλαγές στη διατροφή του παιδιού τους ή τη σωματική δραστηριότητα, παράλληλα όμως καλούνται και οι ίδιοι να τροποποιήσουν τις δικές τους διατροφικές συνήθειες ή δραστηριότητες. Ομοίως, οι γονείς περιορίζουν την υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και ζάχαρη τροφές στο σπίτι, ενώ ταυτόχρονα αυξάνουν τα φρούτα, τα λαχανικά, και με άλλες υγιείς επιλογές. Μια μελέτη διαπίστωσε όταν οι γονείς λειτουργούν ως αποκλειστικοί αντιπρόσωποι για την αλλαγή της συμπεριφοράς του παιδιού τους, το αποτέλεσμα είναι η θεαματική μείωση βάρους σε σχέση με τα παιδιά εκείνα όπου οι γονείς τους δεν συμμετείχαν στην θεραπεία (Golan, Weizman, Apterm, & Fainaru, 1998).

Η αποτελεσματική διαχείριση της παχυσαρκίας σε παιδιά και εφήβους για την επίτευξη των θεραπευτικών στόχων, όπως αλλαγής διατροφικών συνηθειών σωματική δραστηριότητας, και συμπεριφοράς, συχνά απαιτεί τη γονική συμμετοχή (Goldfield, Raynor, & Epstein, 2002). Η σωστή ενημέρωση των γονιών και η καλύτερη διαχείριση προλαμβάνει την εκδήλωση συμπτωμάτων που συνδέονται με διατροφικές διαταραχές. Αφού οι γονείς δεν θα ενισχύουν ακραίες συμπεριφορές, όπως ασιτίες, συχνά ζυγίσματα, επιλογές τροφών που βάζουν σε κίνδυνο την σωστή θρέψη του έφηβου αλλά και την ψυχολογία του.

Το ΕΚΚΔ αποσκοπεί μέσα στο 2011 να ανοίξει ένα νέο πρόγραμμα αντιμετώπισης της εφηβικής παχυσαρκίας με τα πρότυπα του εξωτερικού με στόχο την αλλαγή της διατροφικής συμπεριφοράς των έφηβων την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης και της διαχείρισης του κοινωνικού αποκλεισμού εμπλέκοντας βέβαια ενεργά την ελληνική οικογένεια για πιο ουσιαστικά αποτελέσματα.

Βιβλιογραφία

French, S.A., & Jeffery, R.W. (1994). Consequences of dieting to lose weight: Effects on physical and mental health. HealthPsychology, 13, 195–212

Herman, C.P., & Polivy, J. (1980). Restrained eating. In A.J. Stunkard (Ed.), Obesity (pp. 208–225). Philadelphia: Saunder

Story, M., Neumark-Sztainer, D., Sherwood, N., Stang, J., & Murray, D.(1999). Dieting status and its relationship to eating and physical activity behaviors in a representative sample of U.S. adolescents.Journal of the American Dietetic Association, 98, 1127–1135

Golan, M., Weizman, A., Apterm, A., & Fainaru, M. (1998). Parents as exclusive agents of change in the treatment of childhood obesity. American Journal of Clinical Nutrition, 67, 1130–1135

Goldfield, G.S., Raynor, H.A., & Eptein, L.H. (2002). Treatment ofpediatric obesity. In T.A. Wadden & A.J. Stunkard (Eds.), Handbook of obesity treatment (pp. 532–555). New York: Guilford Press

Μαρία Τσιάκα

Διευθύντρια ΕΚΔΔ, υπ. Διδάκτωρ King’s College London