Παρά το γεγονός ότι άνδρες και γυναίκες στην αρχή του γάμου τους «φορούν γυαλιά σε διάφορες φαντεζί αποχρώσεις του ροζ χρώματος», στη πορεία οι περισσότεροι αρχίζουν να αντιλαμβάνονται τις γκρίζες ζώνες του. Ο κοινός βίος δεν είναι πάντα ανθόσπαρτος και ο δρόμος μερικές φόρες έχει αγκάθια και κοτρώνες. Αποδεκτό αν σκεφτείτε ότι είμαστε διαφορετικοί μεταξύ μας και ότι ένα και ένα κάνουν δυο και όχι ένα, όπως θέλουμε να πιστεύουμε. Απλά δυο ισχυρές μονάδες κάνουν ένα γερό σύστημα που μπορεί να αντέξει τα δεινά και τη ρουτίνα της καθημερινότητας καθώς και το μεγάλωμα των τέκνων.
Δουλεύοντας με συζύγους θεραπευομένων μου, αρχίζω να καταλαβαίνω ότι είναι αδύνατο να μπορεί να προετοιμαστεί ένας σύζυγος για την εμφάνιση της διατροφικής διαταραχής της συντρόφου του. Είναι εύκολο στην πατρική οικογένεια να χρεώσει όλα τα κακώς κείμενα της διατροφικής διαταραχής στο σύζυγο που δεν κατάλαβε, που υποτίμησε την σοβαρότητα της κατάστασης, που δεν αντιλαμβάνεται ότι αυτό είναι μια ασθένεια. Πολύ καλά όλα αυτά μόνο που συχνά συμβαίνει και στους γονείς το ίδιο, να μην την αντιλαμβάνονται επίσης και αυτοί. Η νευρική βουλιμία και η ανορεξία εξαπατά τους πάντες ακόμη και τις ίδιες τις πάσχουσες.
Ξέρετε πόσες θεραπευομενες έρχονται κρυφά από τους συντρόφους τους; Ελάχιστες τους εμπλέκουν και είναι συχνά εκείνες που δεν φοβούνται να παραδεχτούν το πρόβλημα τους και ζητούν απεγνωσμένα βοήθεια. Τις αγαπούν αλλά εκείνες δεν είναι σε θέση να το πιστέψουν αυτό αφού η διατροφική διαταραχή τους πείθει ότι δεν πρόκειται να αγαπηθούν αν δεν είναι λεπτές και τελείες.
Συχνά νιώθουν ότι τους μισούν και μετά το ξεχνούν, η συμπεριφορά στο γάμο και στη σχέση τους είναι σχεδόν αλλοπρόσαλλη. Οι ίδιοι οι σύζυγοι την περιγράφουν σαν το Δρ Τζέκυλ και Μίστερ Χάιντ. «Ποια από τις δυο είναι; με ρωτούν συχνά, καμιά τους απαντώ. Ειναι η ΔΔ αυτή που ορίζει την σύντροφο σου».
Μια γυναίκα με ανορεξία συχνά αρνείται ότι κάτι δεν πάει καλά. Συχνά ο σύντροφος πιστεύει ότι του λέει εκείνη, την βλέπει να τρώει συχνά αλλά δεν γνωρίζει τι ακριβώς γίνεται, αν γυμνάζεται υπερβολικά, αν προκαλεί εμετό η κάνει χρήση καθαρτικών. Μπορεί να ενοχλείται από την εμμονή της με την καθαριότητα και την τάξη αλλά το ανέχεται, πως να καταλάβει ότι αυτό είναι σύμπτωμα της νόσου; Τη συνεχή ενασχόληση της με την τροφή, τη συλλογή συνταγών και τη διαφορετικότητα του μενού τη μεταφράζει ως τέλεια νοικοκυρά και μαγείρισσα. Από την άλλη δεν καταλαβαίνει γιατί τον αποφεύγει ερωτικά και γιατί παίρνει αντισυλληπτικά, είναι απλό για να φαίνεται ότι έχει περίοδο ενώ ερωτικά δεν λειτούργει αφού απλά δεν υπάρχουν οιστρογόνα λόγω του ακραίου υποσιτισμού. «Μα τι μου λες, μου είπε ο Γιώργος τις προάλλες, αφού τρώει σαν άλογο καλέ! Νομίζεις Γιώργο, απλά βλέπεις ότι θέλει να σου δείξει, τα υπόλοιπα τα αγνοείς».
Στην βουλιμία τα πράγματα είναι πιο δύσκολα γιατί όλα είναι κρυφά, ζώντας στο βασίλειο του όλα η τίποτα. Θα βγουν έξω με τους συντρόφους, θα δείχνουν ευδιάθετες και γλυκές αλλά παράλληλα θα ψάχνουν και την τουαλέτα του εστιατορίου για το επόμενο βήμα . «Ο σύζυγος θα λέει με καμάρι κοίτα τι καλό μεταβολισμό που έχει η Μαρία μου, κοίτα πόσο έφαγε και πόσο λεπτή που διατηρείται, μακάρι να της έμοιαζα! Μην το εύχεσαι καλέ μου, γιατί δεν ξέρεις ότι η καλή σου είναι άρρωστη». Μου είχε πει σε μια συνεδρία ότι το κριτήριο της για την επιλογή του εστιατορίου ήταν οι καθαρές τουαλέτες και μόνο αυτές, όχι το μενού, όχι η παρέα ή η βραδιά.
Η δυστυχία είναι εκεί, παρέα με την πλάνη και το ψέμα, είναι ΜΟΝΗ και δεν το ξέρεις, μισεί τον εαυτό της και δεν καταλαβαίνεις γιατί. Θέλει να σωθεί από την κόλαση της βουλιμίας και εσύ απλά το αγνοείς η δεν ξέρεις τι να κάνεις…
Μπορεί να νιώθει εξαπατημένος ο κάθε Γιώργος της Μαρίας, της Σούλας κλπ. επειδή οι σύντροφοι δεν μπορούν να καταλάβουν το νόημα της διαταραχής, το θεωρούν γυναικεία βλακεία και μισαλλοδοξία. Άλλοι πάλι πιστεύουν ότι με την εγκυμοσύνη θα περάσει, δυστυχώς αυτή η συνθήκη επιδεινώνει την ασθένεια με κίνδυνο την υγεία του εμβρύου.
Η έλλειψη πληροφορίας γύρω από την ασθένεια καθώς και τις τεχνικές αντιμετώπισής της καθιστούν αυτούς τους γάμους καταστροφικούς. Αφού οι σύζυγοι εγκλωβίζονται στο φαύλο κύκλο της διαταραχής και πολλές φόρες άθελα τους «συντονίζονται» με αυτή, κάνοντας την ανάρρωση πιο δύσκολη.
Η λύση είναι μια, ενημέρωση και εκπαίδευση. Να θυμάστε ότι με τίποτα δεν είσαστε προετοιμασμένοι για αυτό. Δεν μπορείτε να ελέγξετε ή να διορθώσετε την ΔΔ, αλλά μπορείτε να φροντίσετε τον εαυτό σας και να κινητοποιήσετε την σύζυγο ή σύντροφο σας προς την ανάρρωση. Το Κέντρο μας παρέχει βοήθεια σε συντρόφους και συζύγους, γνωρίζοντας ότι το φορτίο είναι βαρύ ακόμα και αν δεν το αντιλαμβάνονται οι ίδιοι. Φιλοδοξούμε να ανοίξουμε μια ομάδα ενημέρωσης αποκλειστικά για συντρόφους το επόμενο δίμηνο.
Να θυμάστε δεν είστε ούτε αδιάφοροι ούτε εξαπατημένοι, απλά σαστισμένοι. Είστε οι σύντροφοι εκείνων των γυναικών που περιμένουν να τις βοηθήσετε να βγουν από τον κυκεώνα της διατροφικής διαταραχής.

Μαρία Τσιάκα
Διευθύντρια ΕΚΔΔ
Υπ. Δρ.King’s College London