Η εικόνα σώματος είναι κάτι περισσότερο από την νοητική απεικόνιση του σώματος μας. Σχετίζεται με την αντίληψη, τις πεποιθήσεις, τις σκέψεις, τις συμπεριφορές και τα συναισθήματα που αφορούν την εμφάνιση μας. Δεν είναι στατική και μόνιμη, αλλά αλλάζει και επηρεάζεται από την διάθεση, τις εμπειρίες μας και το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζούμε.

Η εικόνα που έχουμε για το σώμα μας δημιουργείται σταδιακά από τα πρώτα κιόλας χρόνια της ζωής μας και είναι αλληλένδετη με το οικογενειακό μας περιβάλλον, αλλά και με τις κοινωνικές αντιλήψεις σχετικά με το ιδανικό σώμα. Με λίγα λόγια αρχίζουμε να βλέπουμε τον εαυτό μας και το σώμα μας αρχικά μέσα από τα μάτια των γονιών μας και στη συνέχεια μέσα από τους φίλους ή τους συνομήλικους μας. Ωστόσο, πολλές φορές ο τρόπος που ένας άνθρωπος αντιλαμβάνεται τον εαυτό του μπορεί να είναι διαφορετικός από την εικόνα που έχουν οι άλλοι για αυτόν.

Προκειμένου να εξακριβώσετε τι εικόνα έχετε για το σώμα σας μπορείτε να αναρωτηθείτε :

• Υπάρχουν μέρη του σώματος σας που δεν σας αρέσουν ;
• Είναι περισσότερα τα σημεία του σώματος σας που δεν σας αρέσουν, σε σχέση με εκείνα που σας αρέσουν ;
• Ανησυχείτε για το τι σκέφτονται οι άλλοι για την εμφάνιση σας ;
• Αποφεύγετε συγκεκριμένους χώρους ή κοινωνικές περιστάσεις, εξαιτίας της εμφάνισης σας ;
• Περνάτε πολύ ώρα στον καθρέφτη προσπαθώντας να βελτιώσετε την εμφάνιση σας ή ξοδεύετε αρκετά χρήματα αγοράζοντας προϊόντα ομορφιάς ;
• Τα συναισθήματα που έχετε για το σώμα σας δυσκολεύουν την καθημερινότητα σας ;

Συχνά η αρνητική εικόνα σώματος επηρεάζει την αυτοπεποίθηση, γεγονός που σημαίνει ότι το άτομο νιώθει ανεπαρκές, ότι δεν αξίζει. Είναι πολύ δύσκολο να αγαπάς το ποιός είσαι αν δεν σου αρέσει το σώμα που έχεις! Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι άνθρωποι με αρνητική εικόνα σώματος να έχουν πολύ έντονο άγχος στις διαπροσωπικές τους σχέσεις, καθώς πιστεύουν ότι οι άλλοι θα τους απορρίψουν ή θα τους γελοιοποιήσουν και συχνά αποφεύγουν την διαπροσωπική επαφή και τις κοινωνικές εκδηλώσεις. Όσο όμως βρίσκονται σε μία μόνιμη φάση αποφυγής, τόσο αυξάνονται τα συναισθήματα της μοναξιάς, της ντροπής και της αυτοαπόρριψης.

Αρκετοί άνθρωποι με αρνητική εικόνα σώματος εμφανίζουν μειωμένη απόδοση στην εργασία τους και στην επαγγελματική τους εξέλιξη, λόγω της χαμηλής τους αυτοεκτίμησης και συχνά αποφεύγουν τις ερωτικές επαφές και σχέσεις. Μία χρόνια αρνητική εικόνα σώματος οδηγεί στην εμφάνιση συμπτωμάτων κατάθλιψης, όπου τα συναισθήματα της απελπισίας και της ματαιότητας γίνονται πιο έντονα, με συνέπεια να εντείνεται η αρνητική κριτική γύρω από το σώμα. Αυτός είναι ο φαύλος κύκλος της απόγνωσης.

Συχνά μάλιστα κάποιοι στην προσπάθεια τους να αλλάξουν το σώμα του, πχ να είναι πιο αδύνατοι, αποκτούν εξεζητημένες διατροφικές συνήθειες ή μπαίνουν στην διαδικασία του περιορισμού της τροφής, που οδηγεί σε υπερφαγίες και στην προσπάθεια τους να ανακτήσουν τον έλεγχο αρχίζουν να χρησιμοποιούν συνήθειες εκκαθάρισης. Η αρνητική εικόνα σώματος συνδέεται άμεσα άλλωστε με τον κίνδυνο εμφάνισης διατροφικής διαταραχής.

Η εικόνα λοιπόν που έχουμε για το σώμα μας και την εμφάνιση μας είναι πολύ σημαντική για την συναισθηματική και ψυχολογική μας υγεία, καθώς και την εξασφάλιση μιας ποιοτικής καθημερινότητας. Είναι πολύ σημαντικό να θυμάται κανείς ότι δεν είναι όλα τα σώματα ίδια, ούτε είναι δυνατόν να γίνουν ίδια.

Η εικόνα που έχουμε για το σώμα μας, είναι η εικόνα που έχουμε και για τον εαυτό μας. Αξίζει λοιπόν να κοιτάξετε ξανά το σώμα σας και εκτός ίσως από τις κατηγορίες και την κριτική που του ασκείτε για τις ατέλειες του, αναλογιστείτε πόσα καλά πράγματα το συγκεκριμένο σώμα σας έχει βοηθήσει να καταφέρετε μέχρι τώρα και πόσο σας βοηθάει να ανταπεξέλθετε στην δύσκολη καθημερινότητα σας. Ίσως τότε αρχίσετε να το αντιλαμβάνεστε περισσότερο σαν έναν πιστό σας φίλο και λιγότερο σαν έναν εύκολο εχθρό.

Μαρία Σταυρουλάκη

Ψυχολόγος

Συνεργάτης ΕΚΔΔ