Το «ταξίδι» προς τις διατροφικές διαταραχές και γιατί μοιάζει με έναν κακοποιητικό έρωτα

Ένας παραλληλισμός της διαδρομής προς τις διατροφικές διαταραχές με έναν κακοποιητικό έρωτα μπορεί να μας βοηθήσει να καταλάβουμε καλύτερα τη νόσο.

Από τη Δρ. Μαρία Τσιάκα, Διευθύντρια Ελληνικού Κέντρου Διατροφικών Διαταραχών

Πώς μπορείς να αναγνωρίσεις τις διατροφικές διαταραχές στην οικογένεια ή στο περιβάλλον σου; Η 2α Ιουνίου είναι η παγκόσμια ημέρα ενημέρωσης για τις διατροφικές διαταραχές και μια πολύ καλή αφορμή να γνωρίσουμε τη διαδρομή ενός ανθρώπου που νοσεί.

Οι 3 βασικοί πυλώνες

Για να καταλάβουμε τη νόσο, είναι σημαντικό να περιγράψουμε με απλά λόγια τους πιο βασικούς πυλώνες (εικόνα σώματος – τροφή- σχέση με άλλους) που συμπεριλαμβάνουν συμπεριφορές , σκέψεις και συναισθήματα. Όλα αυτά είναι πολύ σημαντικό να τα γνωρίζουμε όλοι, καθώς πρέπει να είμαστε κινητοποιημένοι για τις παγίδες της νόσου που βάζουν σε κίνδυνο εσένα, το γονιό σου, το παιδί σου, την αδερφή σου, τον σύντροφο σου. Δυστυχώς πολύ συχνά τα άτομα που πάσχουν αντιλαμβάνονται τη νόσο όταν πλέον είναι σε χρόνια κατάσταση και λόγω του αντίκτυπου που έχει η ασθένεια στο οικείο περιβάλλον.

Μια κατάσταση που μοιάζει με έναν παράφορο κακοποιητικό έρωτα

Για να γίνει πιο κατανοητή η εξέλιξη της διατροφικής διαταραχής ας τη δούμε στις 4 φάσεις  της (επίπεδα) που προσομοιάζει αρκετά με έναν παράφορο κακοποιητικό έρωτα. Κάθε φάση θα αναφέρεται στις πιο κυρίαρχες σκέψεις , συναισθήματα και συμπεριφορές.

Αν διαπιστώσεις ότι ταυτίζεσαι με κάποια φάση ή με όλες, είτε αυτό κρίνεις ότι φωτογραφίζει κάποιο οικείο και αγαπημένο σου πρόσωπο, τότε χρίζεις άμεσης βοήθειας και διερεύνησης για το αν υποφέρεις εσύ η το αγαπημένο σου πρόσωπο από κάποια μορφή διατροφικής διαταραχής.

Φάση Α (Το φλερτ)

Μπορεί το πρώτο βήμα να είναι μια δίαιτα που ύστερα από πολλές απόπειρες «αποδίδει τα δέοντα», παρόλο που περιορίζεις ότι μέχρι τώρα συνήθιζες να τρως. Δηλαδή έχεις κόψει τα γλυκά, τα τηγανητά, το ψωμί, τρως πατάτες με μέτρο (όχι τηγανιτές βεβαίως), καταναλώνεις πιο πολλή πρωτεΐνη, λαχανικά και φρούτα. Μετά από καιρό, επιτέλους σου αρέσει το σώμα σου αν και θεωρείς ότι χρίζει βελτίωσης, παρόλα αυτά πιστεύεις πλέον ότι βαδίζεις στο σωστό δρόμο. Όλοι σχολιάζουν με θετικό τρόπο την απώλεια του βάρους, η οποία σύντομα θα αναδειχθεί καλύτερα με συχνότερες επισκέψεις στο γυμναστήριο. Είσαι εκστασιασμένη γιατί επιτέλους πειθαρχείς σχεδόν απόλυτα και τις μικρές ατασθαλίες σου ξέρεις να τις μαζεύεις. Το κυριότερο νιώθεις τέτοια ευφορία που όλοι σε επιβραβεύουν (τα like πέφτουνε βροχή στο instangram). Ξέρεις ότι φλερτάρεις ανοιχτά με τη διατροφική διαταραχή, αλλά σου αρέσει… Άλλωστε συχνά λες στον εαυτό σου ότι είσαι αρκετά έξυπνη για να το αποτρέψεις.

Φάση Β (Ο Έρωτας -Ταξίδι του μέλιτος)

Σου αρέσει και είσαι διατεθειμένη/ος να κάνεις τα πάντα για βιώσεις αυτή την «απογείωση», τίποτα δεν σε ενοχλεί, ασχολείσαι όλο το 24ωρο με το τι θα φας, πότε θα γυμναστείς και πόσο δυνατή/ος θα είσαι αν αντισταθείς στην τροφή. Τελευταία έχεις διαπιστώσει ότι όσο λιγότερο τρως, τόσο μεγαλύτερη παντοδυναμία και αυτοπεποίθηση νιώθεις. Τώρα, αν συμβεί να χάσεις τον έλεγχο και να τα «σαρώσεις όλα», τότε υπάρχει η πιο γρήγορη και άμεση λύση (εμετός, καθαρτικά), η άσκηση είναι πιο επιμονή και χρονοβόρα – αλλά όσο περνά ο καιρός νιώθεις ακούραστη. Φυσικά κρύβεσαι, αποφεύγεις εξόδους και νιώθεις συχνά ότι κάτι δεν πάει καλά… Όμως το βάρος σου δεν αυξάνεται και αυτό σε καθησυχάζει γιατί συνεχίζεις να κερδίζεις τον θαυμασμό όλων. Παρόλα αυτά η τροφή πλέον γίνεται φοβική, όσο λιγότερο τρως τόσο καλύτερα νιώθεις, αλλά συχνά κυριαρχεί ο φόβος της αναβίωσης του εφιάλτη (βουλιμικό επεισόδιο). Συχνά αναρωτιέσαι γιατί σου συμβαίνει αυτό και κατηγορείς τον εαυτό σου για έλλειψη εγκράτειας και επιμονής!

Φάση Γ (Η Απογοήτευση)

Η πρώτη και δεύτερη φάση πλέον διαρκούν λιγότερο. Κοιτάς τον εαυτό σου στο καθρέπτη και νιώθεις ότι ανεξάρτητα της προσπάθειας που κάνεις, οι γλουτοί σου έχουν λίπος και η κοιλιά δεν πέφτει, και συχνά αναρωτιέσαι «μα γιατί αφού δεν τρώω γιατί δεν βλέπω το αποτέλεσμα στο καθρέπτη». Πλέον καταναλώνεις λιγότερη πρωτεΐνη, γιαούρτι 0-2% , λαχανικά και πολλά φρούτα, καθόλου τα λιπαρά και ελαιόλαδο, άμυλο μετρημένο αλλά προτιμάς να το αποφεύγεις εντελώς από φόβο μην κάνεις βουλιμικό επεισόδιο. Τώρα όταν πρόκειται να ενδώσεις στην «ακόρεστη πείνα σου» πρέπει να είσαι μόνη, να λείπουν όλοι ή να κοιμούνται… Πολλές φορές περιμένεις να φύγουν αφού πρώτα έχεις εφοδιαστεί όλα όσα αποφεύγεις από το σούπερ μάρκετ η το περίπτερο της γειτονιάς. Προσπαθείς να κρατήσεις σε μια κανονικότητα στην ζωή σου αλλά αποφεύγεις τους φίλους και το φλερτ με το άλλο φύλο είναι ανώφελο πλέον και μένεις στα άκρως απαραίτητα (δουλειά, σχολή, γυμναστήριο).

Η καθημερινότητά σου πλέον είναι ένας συνεχής αγώνας να κρατήσεις τους κανόνες της διατροφή σου, να μετράς θερμίδες, να ζυγίζεσαι καθημερινά, να προετοιμάζεις εσύ τα γεύματα σου ή να τρως μια φορά την μέρα, να μην ξεφεύγεις γιατί τι θα προκύψει αν σε αντιληφθούν όλοι στην οικογένεια. Βέβαια κάτι έχει αρχίσει να καταλαβαίνει η μητέρα, ο πατέρας σου, η αδερφή σου, το αγόρι σου και με μισόλογα σου λένε ότι δεν σε αναγνωρίζουν πλέον. Είσαι ευερέθιστη, συγκρούεσαι, παρερμηνεύεις με το παραμικρό, πιστεύεις ότι σε κατασκοπεύουν και σε αμφισβητούν, κλαις εύκολα, νιώθεις ότι πρέπει πάση θυσία να είναι όλα υπό έλεγχο γιατί αλλιώς κάτι θα πάει στραβά και θα παχύνεις (αυτό το νιώθεις και σε πράγματα που δεν συσχετίζονται άμεσα με την τροφή). Νιώθεις μονίμως μπερδεμένη και σε σύγχυση, δεν μπορείς να αποφασίσεις τι να κάνεις, αναρωτιέσαι συνεχώς αν έπραξες σωστά ή λάθος… Νιώθεις ότι φταις εσύ για όλα αφού δεν είσαι αρκετά τέλεια και επαρκής και για αυτό το λόγο σου αξίζει να τιμωρηθείς. Αν κάποιος σου πει κάτι καλό σπανίως τον πιστεύεις αφού νομίζεις ότι στο λέει από ευγένεια. Νιώθεις χαμένη σε ένα κυκεώνα σκέψεων, ακολουθώντας μια αδυσώπητη ρουτίνα την οποία καλείσαι να την υπηρετείς ανελλιπώς ανεξαρτήτως προσωπικού κόστους.

Φάση Δ (Η Κόλαση)

Δεν σε αναγνωρίζει πλέον κανένας, αποφεύγεις το οτιδήποτε σε αγχώνει ή ενέχει τον κίνδυνο να πυροδοτήσει την παραμικρή απόκλιση από το πρόγραμμα της μέρας. Το γεύμα σου πρέπει να το ελέγχεις εσύ απόλυτα, δεν εμπιστεύεσαι κανένα πλέον, ούτε τον ίδιο σου τον εαυτό αφού καλείσαι συχνά να τριπλοτσεκάρεις την ποσότητα και το σώμα σου. Έχεις σταματήσει να τρως με άλλους, ακόμα και όταν βγαίνεις έστω και λίγο με τους φίλους το βρίσκεις ανούσιο αφού αναλώνεσαι σε σκέψεις «πως με βλέπουν άραγε, θα λένε κοίτα πόσο πάχυνε!» και άμεσα θέλεις να πάρεις την τσάντα σου και να εξαφανιστείς, να επιστρέψεις πίσω στην όαση και την ασφάλεια της κόλασης που σε περιβάλλει. Υποφέρεις είναι φανερό, οι δικοί σου ανησυχούν, αλλά αυτό δεν αλλάζει τίποτα. Αντίθετα, πας από το κακό στο χειρότερο. Οι σκέψεις συνεχείς και καταιγιστικές… Ο ύπνος έχει γίνει βάσανο, δεν υπάρχει ούτε μια στιγμή χαλάρωσης για σένα. Από την μια θες βοήθεια και από την άλλη φοβάσαι…μισείς τον εαυτό σου κάθε φορά που επιτίθεσαι σε αυτούς που αγαπάς ή λες ανελέητα ψέματα. Η τελειότητα είναι ανέφικτη, νιώθεις καταδικασμένη σε αυτό το σώμα και μυαλό που μισείς, θες να ξεφύγεις αλλά δεν μπορείς γιατί έχεις χαθεί μέσα στο λαβύρινθο της νόσου. Τίποτα δεν είναι αρκετό και ότι αγαπούσες ή απολάμβανες μέχρι χθες χάθηκε, νιώθεις μισή, «ζωντανή νεκρή» αλλά προσπαθείς να το κρύψεις, απομονώνεσαι για να μην σε καταλάβουν και σε εγκαταλείψουν όλοι…

Επίλογος

Αυτό είναι ένα συνοπτικό ταξίδι τελειότητας, αποφυγής, άγχους, παρόρμησης, εμμονής, παντοδυναμίας, χαμηλής αυτοεκτίμησης, αβεβαιότητας που συνοδεύει αυτή τη νόσο. Όπως αντιλαμβάνεσαι το τίμημα είναι τεράστιο καθώς η ασθένεια σχεδόν εξαϋλώνει τον ασθενή, χρησιμοποιώντας όλα τα δυνατά του σημεία υπέρ της, ώσπου ο άνθρωπος φτάνει τελικά σε τέτοιο σημείο που δεν θυμίζει σε τίποτε πλέον τον παλιό καλό του εαυτό.

Αν το ταξίδι αυτό σου φαίνεται με κάποιον τρόπο γνώριμο, εάν πιστεύεις πως κάποιος δικός σου άνθρωπος έχει πάρει αυτή τη διαδρομή, μην περιμένεις. Δράσε, κάνε κάτι σήμερα. Υπάρχει λύση και πολλοί τρόποι για να έχει το ταξίδι καλύτερο τέλος.

Αναδημοσίευση από Shape.gr

Photo by Snapwire from Pexels

Σχολιάστε

Your email address will not be published. Required fields are marked *